Εισαγωγικό σημείωμα
Στο πλαίσιο του Έργου, πέρα από το ΟΠΣ, αναπτύχθηκαν, αξιολογήθηκαν και ενσωματώθηκαν στο ΟΠΣ δύο βασικά ηλεκτρονικά εργαλεία: Σύστημα Ανίχνευσης Επιδημιών και Εκτίμηση Ατομικού Κινδύνου Μόλυνσης. Για την ανάπτυξη των δύο αυτών εργαλείων χρησιμοποιήθηκαν αναγκαστικά τα δεδομένα που ήταν διαθέσιμα. Στο ΟΠΣ που εγκαταστάθηκε, έχουν ενσωματωθεί 5 νέα ερωτηματολόγια που συλλέγουν ατομικές πληροφορίες για υπάρχουσες ψυχοπάθειες, την ποιότητα ζωής, την αυτοαξιολόγηση της ψυχικής και σωματικής υγείας και τις φάσεις θεραπείας και τη συμμόρφωση σε αυτή των ατόμων που έχουν ενταχθεί σε κάποιο πρόγραμμα του ΟΚΑΝΑ καθώς και το νέο ερωτηματολόγιο μείωσης βλάβης. Το τελευταίο συλλέγει πληροφορίες από τις δράσεις στο δρόμο του ΟΚΑΝΑ που απευθύνεται σε άτομα που δεν έχουν διασυνδεθεί με κάποιο στεγνό ή υποκατάστασης πρόγραμμα. Αφορά δηλαδή ενεργούς χρήστες και άρα αντανακλά τις τρέχουσες τάσεις τόσο στη χρήση ουσιών όσο και στη γενικότερη στάση ζωής. Τέτοια δεδομένα μπορούν να προβλέψουν συμπεριφορικές αλλαγές και να συμβάλουν στην πρόβλεψη, αντί της ανίχνευσης, πιθανών νέων επιδημιών με τεράστια οφέλη από πλευράς δημόσιας υγείας, αφού μπορεί να συνεισφέρουν στην πρόληψη νέων επιδημιών με την κατάλληλη στοχευμένη εντατικοποίηση των δράσεων μείωσης βλάβης. Επιπλέον, στο ΟΠΣ που αναπτύχθηκε προβλέπεται να συλλέγονται και αθροιστικά (σε μηνιαία βάση) δεδομένα για δράσεις μείωση βλάβης (π.χ. αριθμός συρίγγων που διανέμονται, αριθμός ελέγχων που υλοποιήθηκαν, αριθμός ατόμων που φιλοξενούνται σε δομές του ΟΚΑΝΑ και που επισκέπτονται τους χώρους εποπτευόμενης χρήσης), τα οποία θα ήταν επίσης χρήσιμο να ενσωματωθούν σε εργαλείο πρόβλεψης επιδημιών. Τέλος, η ενσωμάτωση εργαλείων έξυπνης σάρωσης και speech to text σε συνδυασμό με την ενοποίηση σε ένα ΟΠΣ όλων των δεδομένων συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσμάτων ελέγχου για τις 3 λοιμώξεις δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης σε πραγματικό χρόνο στα δεδομένα και άρα περαιτέρω ανάπτυξης και αξιολόγησης των εργαλείων που αναπτύχθηκαν.
Σύστημα Ανίχνευσης Επιδημιών
Η επικύρωση του εργαλείου έγινε σε αναδρομικά δεδομένα μέσω της διαμοίρασης των δεδομένων σε δεδομένα ανάπτυξης του εργαλείου και σε δεδομένα ελέγχου της αποτελεσματικότητας του εργαλείου. Απαιτείται επομένως η εξωτερική επικύρωσή του σε δεδομένα άλλων χωρών, καθώς και σε πραγματικό χρόνο χρησιμοποιώντας τα νέα δεδομένα που θα καταχωρούνται στο ΟΠΣ λαμβάνοντας επιπλέον υπόψη τα δεδομένα από τις δράσεις μείωσης βλάβης και από τις δράσεις στο δρόμο (street work).
Η ενσωμάτωση των νέων δεδομένων (μείωσης βλάβης/ street work) καθώς και η σύζευξη του εργαλείου ανίχνευσης επιδημιών με αυτό της εκτίμησης ατομικού κινδύνου μπορεί να οδηγήσει με τη χρήση τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence-AI), όπως νευρωνικά δίκτυα και μηχανική μάθηση, στην ανάπτυξη εργαλείου πρόβλεψης αντί ανίχνευσης νέων επιδημιών.
Αλγόριθμος Εκτίμησης Ατομικού Κινδύνου
Ο αλγόριθμος εκτίμησης ατομικού κινδύνου αναπτύχθηκε με τη χρήση μεθόδων μηχανικής μάθησης, αλλά, αναγκαστικά, περιορίστηκε στα δεδομένα που ήταν ήδη διαθέσιμα. Αυτά ήταν αφενός περιορισμένα, αφετέρου είχαν πολλές ελλείψεις (missing data). Απαιτείται λοιπόν, σε πρώτο επίπεδο η εξωτερική επικύρωσή του σε άλλα δεδομένα, αλλά και η περαιτέρω ανάπτυξή του χρησιμοποιώντας τα νέα και πληρέστερα δεδομένα, κυρίως αυτά που αφορούν στα νέα ερωτηματολόγια και ιδιαίτερα στα δεδομένα από προγράμματα μείωσης βλάβης και street work. Η περαιτέρω ανάπτυξη του εργαλείου αφορά τόσο στην εκτίμηση του ατομικού κινδύνου, όσο και του αθροιστικού κινδύνου (συν-υπολογίζοντας/σταθμίζοντας τους ατομικούς κινδύνους). Το τελευταίο μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικής σημασίας στην ανάπτυξη εργαλείου πρόβλεψης επιδημιών.
Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα
Παρότι το ΟΠΣ που αναπτύχθηκε έχει ελεγχθεί ως προς τη λειτουργικότητά του, περαιτέρω βελτίωσή του με βάση σχόλια από την καθημερινή χρήση κα την κλινική παρακολούθηση των ωφελούμενων του ΟΚΑΝΑ κρίνεται απαραίτητη. Τέτοιες προσαρμογές/βελτιώσεις είναι πάντα απαραίτητες σε τέτοιας έκτασης πληροφοριακά συστήματα. Επιπλέον, η έξυπνη σάρωση μπορεί να επεκταθεί και στα νέα ερωτηματολόγια (πέραν της μείωσης βλάβης που έχει ήδη υλοποιηθεί) διευκολύνοντας περαιτέρω τη συμπλήρωση των στοιχείων και ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα λάθους και ελλειπουσών τιμών. Επιπλέον, η εφαρμογή speech to text επιδέχεται συνεχούς βελτίωσης.
Ερευνητική Αξιοποίηση
Πέραν της βελτίωσης/περαιτέρω ανάπτυξης των εργαλείων που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του έργου, η, σε πραγματικό χρόνο, διαθεσιμότητα πληθώρας δεδομένων, δίνει τη δυνατότητα καλύτερης παρακολούθησης των ωφελούμενων του ΟΚΑΝΑ αλλά και της ερευνητικής αξιοποίησης των δεδομένων. Ενδεικτικά:
- Μπορεί να παρακολουθείται η συμμόρφωση στη/στις θεραπεία/ες. Η συμμόρφωση σε θεραπεία των ΧΕΝ είναι, για διάφορους λόγους, χαμηλότερη αυτής άλλων ομάδων. Η συμμόρφωση όμως στη θεραπεία, καθώς και η εντόπιση των παραγόντων που σχετίζονται με αυτή, είναι κριτικής σημασίας τόσο για την υγεία των ατόμων όσο και για την περαιτέρω μετάδοση των λοιμώξεων.
- Μπορεί να κατασκευάζεται ο καταρράκτης φροντίδας για κάθε λοίμωξη σε ετήσια βάση συνολικά και ανά γεωγραφική περιοχή και επομένως να παρακολουθείται η εξέλιξη των λοιμώξεων και να καθοδηγούνται οι πολιτικές δημόσιας υγείας.
- Η διαχρονική ανάλυση των πολλαπλών συμπεριφορικών δεδομένων, πέραν της παρακολούθησης των τάσεων, βοηθάει και στην αξιολόγηση/επικαιροποίηση των προγραμμάτων μείωσης βλάβης.
- Μπορεί να εκτιμηθεί ο ρυθμός HCV επανα-μολύνσεων και να διερευνηθούν οι παράγοντες που σχετίζονται με αυτόν. Αυτό μπορεί να καθοδηγήσει τη λήψη στοχευμένων παρεμβάσεων.
- Στο πλαίσιο του έργου έχουν δημιουργηθεί διάφορα reports που διευκολύνουν την παρακολούθηση των ωφελούμενων του ΟΚΑΝΑ, καθώς και alerts για τη παροχή βέλτιστης φροντίδας. Με την καθημερινή χρήση του ΟΠΣ, είναι σίγουρο ότι περαιτέρω reports και alerts θα κριθούν απαραίτητα. Τέλος, δεν έχουν ευρέως ενσωματωθεί στο ΟΠΣ ποιοτικοί έλεγχοι των δεδομένων που εισάγονται. Ο πλήρης ποιοτικός έλεγχος όλων των πολλαπλών πηγών δεδομένων, είναι ένα project από μόνο του. Φυσικά εκτενείς ποιοτικοί έλεγχοι μπορούν να γίνουν και με το υπάρχων σύστημα, μετά από εξαγωγή και ανάλυση των δεδομένων. Περιορισμένοι λογικοί έλεγχοι έχουν ήδη ενσωματωθεί στο υπάρχον ΟΠΣ.